System rozliczania fotowoltaiki – net-billing funkcjonuje już od 2022 roku, jednak w 2024 roku zostaną wprowadzone pewne zmiany w tym zakresie. W jaki sposób rozliczana jest energia elektryczna w tym systemie?
Co to jest net-billing – podstawowe informacje
Energia elektryczna z instalacji fotowoltaicznej do niedawna rozliczana była w systemie opustów, czyli tzw. net-metering. W tym przypadku wyprodukowana przez przydomową instalację fotowoltaiczną nadwyżka energii elektrycznej była odprowadzana do wirtualnego magazynu sieci dystrybucyjnej, skąd w razie konieczności skorzystania z niej możliwe było możliwe jej odebranie w przeciągu 12 miesięcy w wysokości 80% wartości (instalacja fotowoltaiczna do 10 kW) lub 70% (instalacja fotowoltaiczna powyżej 10 kW). Systemem opustów obowiązuje nadal wielu prosumentów, którzy zdążyli podłączyć swoje instalacje do sieci elektroenergetycznej do dnia 31 marca 2022 roku. Mają oni jednak możliwość korzystania z niej tylko przez 15 lat od momentu przyłączenia instalacji do sieci.
Od 1 kwietnia 2022 roku obowiązuje nowelizacja ustawy o odnawialnych źródłach energii, w której pojawił się inny system rozliczania prosumentów opierający się na rozliczeniu wartościowym (pieniężnym). Jest to net-billing, który zakłada przeliczenie wartości energii wprowadzonej do sieci na wartość pieniężną. Model ten umożliwia właścicielom instalacji korzystających z odnawialnych źródeł energii sprzedaż nadwyżek wyprodukowanej energii do sieci energetycznej. Z kolei w razie konieczności pobrania energii elektrycznej z sieci prosument musi za nią zapłacić. Zarówno wartość sprzedaży, jak i wartość nabycia energii elektrycznej zapisywana jest na koncie prosumenckim, które prowadzi sprzedawca energii, gdzie rozliczana jest w systemie 12 miesięcznym. W momencie, gdy po upływie roku okaże się, że nie udało się wykorzystać w całości zgromadzonych przez prosumenta środków, otrzymuje on od dostawcy, z którym ma podpisaną umowę, 20% ich wartości. Ma to chronić przed przewymiarowaniem instalacji fotowoltaicznej. Z kolei w momencie, gdy energii elektrycznej pobranej było więcej, prosument musi dopłacić.
Jak działa net-billing?
W przypadku instalacji fotowoltaicznych rozliczanych w systemie net-billing rozliczenie energii z dostawcą opiera się na rozliczeniach finansowych. W modelu net-billing cała energia wyprodukowana przez instalację fotowoltaiczną jest sprzedawana do dostawcy energii po ustalonych taryfach. Następnie energia niezbędna do użytku w gospodarstwie domowym lub przedsiębiorstwie jest kupowana od dostawcy energii, również po obowiązującej taryfie. Rozliczenie odbywa się na zasadzie bilansowania tych dwóch strumieni energii:
- energii produkowanej, która sprzedawana jest przez prosumenta do sieci wg. miesięcznej stawki Rynkowej Ceny Energii (RCE),
- energii pobieranej z sieci, której ceną jest obowiązująca w danym dniu taryfa za energię elektryczną ustalana indywidualnie przez operatora sieci energetycznej.
W nowym systemie każdy właściciel instalacji fotowoltaicznej posiada konto prosumenta prowadzone przez sprzedawcę energii. Są w nim dokonywane rozliczenia w zakresie ilości zużytej energii, przesłanej energii elektrycznej, wartości sprzedaży oraz poboru energii. Po 12 miesiącach od daty wprowadzenia energii elektrycznej (przyjmuje się za nią ostatni dzień miesiąca, w którym energia została wprowadzona do sieci), dokonywane jest rozliczenie sprzedaży energii oraz zakupionej energii elektrycznej.
Różnice między net-billing a net-metering
Jak najprościej opisać zmiany w systemie rozliczania fotowoltaiki? Podstawową różnicą między net-billing a net-metering jest sposób rozliczania energii:
- Net-metering – to rozliczenie ilościowe: nadwyżka energii wyprodukowanej przez użytkownika i przesłanej do sieci jest odliczana od ilości energii pobranej z sieci. Nie ma jednak możliwości odzyskania całości energii elektrycznej przesłanej do sieci, a jedynie 70-80% jej wartości.
- Net-billing – polega na finansowym rozliczeniu pobranej i oddawanej do sieci energii.
Net-billing – zasady od 2024 roku
Net-billing to model rozliczenia fotowoltaiki, który był wprowadzany etapowo. Ustawodawca ustalił 3 etapy, w tym jeden z nich wchodzący w życie w 2024 roku.
01.04.2022 – 30.06.2022 – Przejściowy system opustów – w okresie tym prosumenci mogli wnioskować o rozliczaniu energii elektrycznej przesłanej do sieci w trybie opustów.
01.07.2022 – 30.06.2024 – Net-billing w oparciu o ceny miesięczne – nadwyżka energii elektrycznej odprowadzona do sieci rozliczana jest wg ceny RCEm z poprzedniego miesiąca kalendarzowego.
od 01.07.2024 – Net-billing w oparciu o ceny godzinowe – nadwyżka energii z fotowoltaiki będzie rozliczana z zastosowaniem taryf dynamicznych, czyli cen godzinowych. Model ten będzie także oparty na odrębnym rozliczaniu energii wprowadzonej do i pobranej z sieci.
Czy fotowoltaika w systemie net-billing się opłaca?
Fotowoltaika w systemie opustów była bardzo rentowną inwestycją, na którą decydowało się wielu inwestorów. Często moc instalacji fotowoltaicznych była wyższa o około 15-20%, aby zrekompensować ilość energii elektrycznej, której nie można było odzyskać z sieci. Rachunki za prąd malały nawet o 90%, a inwestycja, również dzięki popularności różnych programów dofinansowań do instalacji fotowoltaicznych zwracała się bardzo szybko.
Wprowadzone od 1 kwietnia 2022 roku zmiany sprawiły, że wielu inwestorów zaczęło się zastanawiać, czy fotowoltaika nadal się opłaca. Choć system rozliczeń jest mniej korzystny finansowo dla prosumentów, to fotowoltaika nadal jest rentową inwestycją. Przede wszystkim ważny jest odpowiedni dobór mocy instalacji, która nie musi być przewymiarowana, a dopasowana do zapotrzebowania na energię elektryczną. Zwrot z niej jest także szybki, co stanowi efekt programów dopłat, w których podniesione zostały kwoty przyznawane na zakup i montaż instalacji fotowoltaicznej. Rozszerzony został także ich zakres, w tym m.in. na zakup urządzenia, jakim jest magazyn energii, który umożliwia poprawę autokonsumpcji.
W kontekście nowego systemu rozliczeń fotowoltaiki bardzo ważne jest właśnie podniesienie autokonsumpcji. Im lepiej spożytkowana zostanie energia elektryczna wytwarzana na bieżąco, tym system fotowoltaiczny będzie bardziej opłacalny. Z tego powodu warto zainwestować nie tylko w magazyn energii, ale też inne rozwiązania np. pompy ciepła czy urządzenia na prąd, które mogą pracować np. w czasie nieobecności właściciela w domu w ciągu dnia.
Jak zatem wygląda opłacalność fotowoltaiki w dobie net-billingu? Szacuje się, że oszczędności na rachunkach za prąd sięgają aktualnie około 80%, zaś inwestycja zwraca się po około 6-8 latach. Jeśli potrzebujesz dowiedzieć się, jak to wyglądałoby w Twoim przypadku, zapraszamy do kontaktu!
